De dosis maakt het vergif – hoe giftig is wiet en nitriet?

“Ja maar, is nitriet niet giftig?” krijg ik nog wel eens als vraag als ik vertel over droge worst en het belang van het gebruik van nitriet erin.

Jazeker. Dat is het.

Net zoals cafeïne giftig is, of alcohol, stevia of zout. Of zelfs water.

Dosis sola facit venenum

Dosis sola facit venenum (alleen de hoeveelheid maakt het vergif) zei arts en theoloog Paracelsus al in de 16e eeuw. Niet een combinatie van werkzaamheden die je nog vaak tegenkomt, trouwens. Alles is giftig, als je er maar genoeg van binnen krijgt. Vele vergiften worden in lagere dosering juist als geneesmiddelen gebruikt. De toxicologie en de farmacologie zijn dan ook nauw verwante wetenschappen.

55 giftige stoffen en hun lethale dosis

Online trof ik een mooie lijst van 55 tamelijk alledaagse stoffen en hun lethale dosis mediaan of LD₅₀ . Dat is de hoeveelheid waarbij de helft van de proefpersonen overlijdt. Kortom, bij deze hoeveelheid heb je altijd nog 50% kans dat je overeind blijft. Althans, in ieder geval niet direct dood gaat. Waarbij ‘je’ overigens waarschijnlijk een muis, varken of aap is want dit soort waardebepalingen acht men over het algemeen bij mensen niet ethisch.

Je hebt er natuurlijk helemaal niks aan, maar leuk lezen is het wel. Check hier de hele lijst.

Hoe giftig is wiet?

Leeswijzer: de stoffen lopen van bovenin naar onder op in giftigheid. Het gaat steeds om de hoeveelheid grammen pure stof per kilo lichaamsgewicht. Dus dat je een keer 5 gram wiet weggeknaagd hebt op een avond wil niet zeggen dat je onschendbaar bent, ook al dacht je dat die avond misschien wel. Met jouw 80 kilo moet je die 5 gram sowieso door dat getal delen, en dan bestaat wiet ook nog eens maar voor iets van 10% uit THC. Pas als je een kilo wiet in een keer opeet en dat overleeft mag je je onsterfelijk verklaren. Althans, 50% kans op onsterfelijk.

Er zijn ook andere factoren, zoals de wijze van opnemen van het vergif (kwikdamp die wordt geïnhaleerd is bijvoorbeeld veel schadelijker dan vloeibaar kwik dat wordt doorgeslikt). Lees je dus wel even in voor je zomaar iets toevoegt aan de koffie van die ene vervelende collega. En verder ben ik niet verantwoordelijk voor de accuratesse van de lijst. For entertainment value only. Zeg dat ook maar tegen die collega als hij aan gene zijde van de 50% op de grond ligt te kronkelen.

Maar hoe giftig is nitriet nou precies?

0,18 g/kg is nodig om jou om te tikken. Per kilogram droge worst voegen we maximaal 0,18 g/kg toe. Dat dat het zelfde getal is lijkt me toevallig. Bij een lichaamsgewicht van 80 kg moet je dus 80 kg opeten. In een keer. Dat levert trouwens ook 2,5 kg zout op, wat al 10x de lethale dosis is.

Nu is acute vergiftiging niet het enige gevaar van veel stoffen. Ze kunnen ook kankerverwekkend zijn. Daar hebben het nu niet over.

Absolute winnaar is trouwens… botulinegif. En laat botulismevergiftiging nou net datgene zijn waartegen je nitriet toevoegt aan je worst.